NJË QYTET ASFALT

 

Nëse të gjithë do të ishin të hapur për ndryshim duke i ruajtur hapësirat publike e duke qenë më të kujdesshëm atëherë ndoshta Prishtina do të ishte në një gjendje më të mirë. Rrugët do të ishin të kalueshme e qasshme për vetura e këmbësorë, e qyteti në tërësi do të dukej më i këndshëm. Ndoshta do të kishte edhe parqe të mëdha e në to plot njerëz duke u kënaqur por gjithashtu duke u kujdesur për natyrën

 

Ilustrimi: Argjira Kukaj 

 

 

Një përzierje multimilionëshe e gurëve, zallit dhe asfaltit po na e zë frymën, e një shëtitje nëpër qytetin e Prishtinës do ta vërtetojë këtë. Prishtina është shtëpia e mijërave njerëzve të pakujdesshëm të cilët nuk e kuptojnë që prona publike është për të gjithë dhe duhet ruajtur njëjtë si ajo private, por problemet e qytetit nuk janë tërësisht faji i banorëve por edhe i udhëheqësisë.

Duke zbritur shkallëve të rindërtuara të lagjes Arbëria për ta filluar ecjen nëpër qytet shihen qindra pisha të vogla të mbjellura në vija të drejta që po thahen një nga nj. Të njëjtin fat e kanë edhe plot lule përgjatë rrugëve dhe shesheve të kryeqytetit të cilat përveç se nuk ujiten, ato edhe shkelen nga këmbët e qytetarëve të pakujdesshëm.

Pas përfundimit te gjithë atyre shkallëve të lodhshme e gjen veten më afër qendrës, ku edhe mund të vërehen disa prej semaforëve  që nuk janë funksional tash e disa vite. Më pas duke u afruar tek monumenti NEWBORN shihen disa kontejnerë të mbeturinave të vendosura aty muajt e fundit. Edhe pse ka vend në rrugë dytësore për vendosjen e tyre, Komuna e Prishtinës i ka vendosur në një nga rrugët më të frekuentuara të qytetit, ku ato përveç se kundërmojnë, lëshojnë një masë të zezë shpesh ngjitëse në trotuarin përreth.

Në anën tjetër të rrugës memoriali “Heroinat” është i lënë pas dore. Në një park i cili është ndërtuar për t’i nderuar gratë e mbijetuara nga lufta e fundit në Kosovë, nuk duhet të ketë shkrime e vizatime ofenduese. Prej aty vazhdoj rrugëtimin tek kampusi i Universitetit të Prishtinës i cili  me  hapësirën gjelbëruese të tij, edhe pse i jep pak hijeshi dhe oksigjen qendrës së qytetit, rrezikon që të bëhet parking nëntokësor.

Tutje kthej fokusin në ndërtesa kolektive, e që plot nga to janë mjaft të vjetra dhe të cilat nuk janë rinovuar asnjëherë. Hyrjet e shumicës së tyre janë edhe më shqetësuese dhe të frikshme, duke u munguar dritat, derisa mbeturina gjen gjithandej.

Këmbët më qojnë kah një rrugë tjetër e frekuentuar e kryeqytetit e mbushur jo vetëm me pluhur e beton, por edhe mbeturina. E veturat e shumta që kanë uzurpuar trotuaret ma bëjnë gati të pamundur lëvizjen më tej. Përveç asaj, mungojnë shumë nga sinjalistikat, të cilat ose nuk janë vendosur kurrë ose janë vjedhur e vandalizuar.  E kam kaq të vështirë të lëvizi tani që është vera, ndërkohë imagjinoj se sa e vështirë do të jetë kjo lëvizje gjatë dimrit kur rrugët do të shkëlqejnë nga  sipërfaqja e lëmuar dhe e rrezikshme e akullit, sepse bora e akulli “do ta të na zënë papërgatitur” edhe këtë vit. Për një moment ndalem dhe marr frymë thellë, e mendohem ky ajër që thithi në verë, dimrit do të më kthehet në “helm”.

Nëse të gjithë do të ishin të hapur për ndryshim duke i ruajtur hapësirat publike e duke qenë më të kujdesshëm atëherë ndoshta Prishtina do të ishte në një gjendje më të mirë. Rrugët do të ishin të kalueshme e qasshme për vetura e këmbësorë, e qyteti në tërësi do të dukej më i këndshëm. Ndoshta do të kishte edhe parqe të mëdha e në to plot njerëz duke u kënaqur por gjithashtu duke u kujdesur për natyrën. Sikur secili/a prej nesh do të kishim pasur më shumë kujdes për hapësirën ku jetojmë, duke filluar nga momenti që dalim nga shtëpia, më pas për lagjen e gjithë qytetin, besoj se gjendja do të ishte ndryshe. Mjafton një kontribut i të gjithë neve që ndryshimet të ndodhin. Në këtë formë do të ishim më të përgatitur e kompetent për të ngritur zërin tek instancat më të larta që të investojnë për qytetin. Një komunitet i bashkuar për një qytet të bashkuar, do të ishte një moto shumë e mirë për të filluar ndryshimin.

Një Prishtinë e pastër, me rregull, e bukur e me njerëz të kujdesshëm e të dashur nuk është një gjë e vështirë për tu arritur, krejt çka duhet është pak punë e shumë mendje të hapura, të gatshme për sfida.

 

 

Mbi autoren: Anyla Zogu është një vajzë 16 vjeçare nga Prishtina e cila vijon mësimet në shkollë të mesme.

 

 

Ky aktivitet është mbështetur nga Programi Angazhimi për Barazi – E4E, i financuar nga Agjensia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar -USAID, dhe mbështetur nga Qendra e Trajnimit dhe Burimeve për Avokim -ATRC.

 

 

 

 

 

 

A CONCRETE CITY

If everyone was open to change by preserving public spaces and by being more careful then maybe Pristina could be in a better state. Streets would be passable and accessible for cars and pedestrians, and the city would look entirely more pleasing. Maybe there would also be big parks and many people having fun in them but also taking care of the nature.

Illustration: Argjira Kukaj

 

A multimillion mix of stones, gravel and concrete is suffocating us, and a walk through the city of Pristina will confirm this. Pristina is the home of thousands of careless people who don’t understand that public property is for everyone and should be preserved same as private property, but the city problems aren’t entirely the residents’ fault but also the leaderships’.

While climbing down the rebuilt stairs of the neighborhood Arberia to start the walk through the city there are hundreds of small pine trees planted on straight lines that are withering one by one. The same fate goes to many flowers along the streets and city squares that besides not being watered, they are also stepped on from careless citizens’ feet.

After walking through those tiring stairs you find yourself near the center, where some traffic lights that have been non-functional for years can also be noticed. After that when approaching the NEWBORN monument some trash containers placed in the last few months can be seen. Even though there is room in the secondary street where they can be placed, the Municipality of Pristina has placed them in one of the most frequented streets of the city, where they not only release a strong smell, they also leak a black mass often times sticky in the concrete around it.

On the other side of the street the memorial “Heroines” is left behind. In a park which is built for honoring women survivors of the last war in Kosovo, there shouldn’t be offensive scribbling and drawings. From there I continue my path to the campus of the University of Prishtina which with its green space, even though it gives a bit of grace/charm/pleasantness and oxygen to the city center, it risks becoming an underground parking space.

Then I return the focus to collective buildings, and many of them are quite old and have never been renovated. Most of their entrances are even more worrying and scary, by lacking lights, while you can find trash all around.

My feet lead me to another frequented street of the capital city filled not only with dust and concrete, but also garbage. And the many cars that have occupied the sidewalk make it nearly impossible moving further. Besides that, there are also a lot of traffic signs missing, which either haven’t ever been placed or have been stolen and vandalized. It’s so hard for me to move now that it’s summer, while I imagine how hard this moving around will be during winter when streets will glisten from the smooth and dangerous surface, because the snow and ice “will catch us by surprise” this year also. For a moment I stop and take a deep breath, and think that this air I’m breathing in summer will turn to “poison” in winter.

If everyone was open to change by preserving public spaces and by being more careful then maybe Pristina could be in a better state. Streets would be passable and accessible for cars and pedestrians, and the city would look entirely more pleasing. Maybe there would also be big parks and many people having fun in them but also taking care of the nature. If each one of us had more caution for the space we live in, starting from the moment we get out of home, then for the neighborhood and the whole city, I believe the state would be different. A contribution from all of us is enough for changes to occur. In this way we would be more prepared and competent to raise our voice to higher governing bodies for them to invest in the city. A united community for a united city would be a very good motto to start change.

A clean Pristina, proper, beautiful and with careful and loving people is not a hard thing to achieve, all that is needed is a bit of work and a lot of open minds, ready for challenges.

 

About the author: Anyla Zogu is a 16 years old girl from Prishtina who attends high school studies.